پوکه ریزی چیست؟ نحوه اجرای پوکه ریزی و دلیل آن
به گزارش وبلاگ تیم مسلم، پوکه معدنی انواع مختلفی دارد و هر یک کاربردهای خود را در صنعت ساختمان سازی دارند. پوکه معدنی در واقع نوعی سنگ با ساختاری منحصر به فرد است. نحوه اجرای پوکه یا همان پوکه ریزی با توجه به نوع کاربرد می تواند تفاوت باشد. با توجه به اهمیت بالای پوکه ریزی باید اصول و استانداردهایی را رعایت کرد. در این مقاله از خبرنگاران به نحوه اجرای پوکه ریزی و دلیل اجرای آن خواهیم پرداخت.
پوکه چیست؟
قبل از پرداختن به نحوه اجرای پوکه ریزی بد نیست به مفهوم پوکه بپردازیم. پوکه یا به عبارتی پوکه معدنی به لحاظ زمین شناسی نوعی سنگ آذرین یا آتشفشانی است که به دلیل نحوه تشکیل آن، دارای یک ساختار بسیار متخلخل و به اصطلاح کف مانند است. ساختار متخلخل باعث سبک وزن شدن این سنگ و در نتیجه شناور ماندن روی آب می شود.
انواع پوکه
پوکه بر اساس نحوه تشکیل به دو دسته پوکه معدنی و پوکه صنعتی تقسیم می شود.
پوکه معدنی چیست؟
پوکه های معدنی به صورت طبیعی در طبیعت تشکیل و یافت می شوند. پوکه معدنی محصول مشترک فوران های انفجاری است و معمولاً در قسمت های فوقانی گدازه های سیلیکونی مناطق ایجاد می شود. این سنگ دارای تخلخل بیش از 80 درصد است. این سنگ در سایزهای مختلف برای مصارف مختلف تهیه می شود.
چک لیست پیشنهادی: چک لیست عملیات پوکه ریزی کف طبقات و بام
انواع پوکه معدنی بر اساس ترکیب
پوکه معدنی خود به دو نوع پومیس و اسکوریا تقسیم می شود. پومیس در واقع همان پوکه معدنی سبک تبریز و بستان آباد است. این ماده معدنی عایق بسیار مناسب صدا و حرارت است به طوری که تا 760 درجه سانتی گراد هیچ تغییری در شکل و اندازه آن ایجاد نمی شود.
درجه سختی بسیار بالا و سبکی وزن آن از خصوصیات شاخص این ماده معدنی است که باعث شده در صنعت ساختمان برای فراوری بلوک سبک پوکه ای و همچنین شیب بندی کف واحدها و پشت بام از صندلی ویژه ای برخوردار باشد.
پوکه معدنی اسکوریا نیز اغلب به رنگ های خاکستری تا سیاه دیده می شود. پوکه قروه معروف ترین نوع اسکوریا است. اسکوریا نسبت به پومیس سنگین تر و کیفیت پایین تری دارد و صرفاً برای شهرهای نزدیک به قروه به دلیل کاهش هزینه های سرسام آور حمل ونقل از نظر مالی به صرفه است.
انواع پوکه معدنی بر اساس شکل
انواع پوکه معدنی بر اساس شکل و اندازه در چند نوع عدسی، نخودی، بادامی، سیاه و ماسه ای خلاصه می شود که در ویژگی های آن ها در جدول زیر خلاصه شده است.
| نوع پوکه معدنی | ویژگی ها و کاربرد |
| پوکه معدنی عدسی | این نوع از پوکه ها در اندازه های 10 تا 15 میلی متر و با وزن مخصوص 550 تا 600 کیلوگرم در بازار موجود هستند. از آن ها بیشتر به منظور ساخت مصالح سبک به منظور ساخت دیوار و سقف استفاده می شود. |
| پوکه معدنی نخودی | پوکه نخودی از نظر اندازه تفاوت خاصی با پوکه معدنی عدسی ندارد و تنها تفاوت این دو در وزن دانه های پوکه نخودی است. پوکه های نخودی بسیار سبک تر از پوکه های عدسی هستند. |
| پوکه معدنی بادامی | پوکه های معدنی بادامی نیز شباهت های زیادی به دو نوع پوکه معدنی قبلی دارند با این تفاوت که این نوع از پوکه های معدنی در اندازه های عظیم تر فراوری می شوند. |
| پوکه معدنی سیاه | پوکه معدنی در اندازه و اشکال مختلفی دیده می شود. کاربردهای گسترده ای در صنایع مختلفی از جمله ساختمان سازی دارد. |
| پوکه معدنی ماسه ای | پوکه معدنی ماسه در اندازه های بسیار کوچک تر تا 5 میلی متر ساخته می شوند و با وزن مخصوص 800 تا 900 کیلوگرمی دیده می شوند. برای ساخت مصالح سبک کاربرد زیادی دارند. |
پوکه صنعتی چیست؟
داستان پوکه های صنعتی مقداری متفاوت است. پوکه صنعتی در طبیعت یافت نمی شود. از مواد طبیعی استفاده شده و بعد از فرآوری ماده سبک پوکه ای فراوری می شود. این ماده در کارخانه های صنعتی فراوری می شود.
مطلب پیشنهادی: مقایسه فوم بتن با پوکه معدنی، کف سازی با فوم بتن یا پوکه؟
پوکه صنعتی به عنوان سبک دانه رسی منبسط شده در بعضی از کارخانه های ایران به فراوری می رسد. پوکه صنعتی در این کارخانه از انبساط خاک رس در کوره های گردان با دمای بالای 1200 سانتی گراد تهیه می شود. پوکه صنعتی به دلیل فراوری کارخانه ای آن به شکل گرد است.
پوکه ریزی چیست؟
به زبان ساده به عملیات اجرای پوکه، پوکه ریزی گفته می شود. پوکه در صنایع مختلف کاربردهای زیادی دارد. در حوزه ساختمان سازی در داخل ایران اغلب به منظور زیرسازی و کف سازی استفاده می شود. پوکه های معدنی یا صنعتی به دلیل سبک بودن بهترین گزینه به منظور کف سازی هستند.
دلایل اهمیت پوکه ریزی چیست؟
پوکه ریزی به منظور کف سازی دلایل زیادی می تواند داشته باشد که اغلب آن ها به ساختار متخلخل این ماده بر می شود. در ادامه به اهمیت این عملیات پرداخته شده است.
- سبب افزایش استحکام ساختمان می شود.
- عایق سازی ساختمان به وسیله پوکه ریزی انجام می گیرد.
- کاهش هزینه ها به واسطه هزینه کم خرید و همچنین کاهش مصرف مصالح دیگر
- کاهش چشمگیر وزن ساختمان
- افزایش طول عمر ساختمان
- مقاومت در برابر حوادث طبیعی چون سیل و زلزله
- مقاومت در برابر آتش سوزی
- افزایش چسبندگی مصالح به یکدیگر در حین ساخت وساز
نحوه اجرای پوکه ریزی در کف سازی
همان طور که در بالا عنوان شد، کف سازی در ساختمان سازی از مهم ترین کاربردهای پوکه های صنعتی و معدنی است که در زیر به توضیح نحوه اجرای این عملیات پرداخته شده است. به طور کلی اجرای پوکه ریزی به دو صورت زیر است.
روش اول اجرای پوکه ریزی
در روش اول پوکه ریزی در کف سازی اول از همه چیز کف اتاق و فضای مورد نظر را طبق اصول معین شده، شیب بندی و کروم بندی می نمایند. در مرحله بعد، مقدار معینی از پوکه معدنی و یا صنعتی را در کف کروم بندی شده پخش می نمایند.
در مرحله بعد به منظور برقراری اتصال محکم و مطمئن میان پوکه، نسبت به فشرده سازی آن ها به وسیله کوبیدن اقدام می نمایند. بعد از این اقدام و اطمینان از فشرده شدن کافی، به اجرای ملات ماسه و سیمان روی پوکه ها اقدام می نمایند.
روش دوم اجرای پوکه ریزی
این روش از اجرای پوکه ریزی تفاوت ها و شباهت هایی با روش اول دارد. در این روش نیز به مانند روش قبلی، اول از همه چیز نسبت به شیب بندی و کروم بندی کف فضای مورد نظر اقدام می نمایند. تفاوت این دو روش در اعمال پوکه ها است.
در روش دوم دانه های درشت و ریز پوکه های معدنی یا صنعتی با مخلوط سیمان و آب با نسبت مناسب ترکیب می شوند که به تشکیل یک ملات منجر می شود. در مرحله آخر هم ملات تشکیل شده را در کف کروم بندی شده اعمال می نمایند.
نکات مهم در پوکه ریزی
همان طور که در بخش انواع پوکه معدنی نیز عنوان شد، این مصالح در اندازه و اشکال مختلفی استفاده می شوند. یکی از نکات بسیار مهم هنگام استفاده از پوکه، ترکیب نمودن پوکه ها با اندازه های مختلف است تا دانه ها به خوبی در فضای بین یکدیگر قرار گیرند و از نشست آن بعد از گذشت زمان جلوگیری شود.
در هنگام اجرای کف سازی به وسیله پوکه و پوکه ریزی، در صورتی که مصالح مورد استفاده کیفیت پایینی داشته باشند، احتمال نشست کف سازی بعد از اتمام کار وجود خواهد داشت. این پدیده می تواند باعث شکسته شدن ملات روی آن و حتی آسیب رسیدن به تأسیسات شود.
کنترل تراز کف سازی، کروم بندی و شیب بندی قبل از کشیدن ملات روی پوکه ها، اهمیت بسیاری دارد؛ زیرا می تواند موجب از بین رفتن فضای لازم جهت اجرای نازک کاری کف و یا حتی احتیاج به ملات زیاد برای اجرای آن شود.
شیب بندی با استفاده از پوکه چگونه است؟
به منظور شیب بندی و کف سازی بین طبقات ساختمان بهتر است از پوکه معدنی های با اندازه 10 الی 20 میلی متر با نام پوکه معدنی نخودی یا به عبارتی دیگر فندقی استفاده کرد.
پوکه فندقی (نخودی) به دلیل اندازه کوچک تری که دارد در مقایسه به پوکه معدنی بادامی آسیب کمتری به تأسیسات مکانیکی و برقی وارد می نماید. دلیل این موضوع هم این است که اندازه پوکه معدنی نخودی عایق بسیار خوبی در زمینه انتقال حرارت است که مانع نفوذ گرما و سرما به وسیله سقف و از طرفی هم مانع هدر رفت انرژی ساختمان می شود.
عمق پوکه ریزی با انواع مختلف پوکه چقدر باید باشد؟
ضخامت یا عمق لایه پوکه ریزی با توجه به انواع مختلف پوکه با در نظر دریافت اندازه های متنوعی که دارند باید متفاوت باشد که جزئیات بیشتر آن در جدول زیر آمده است.
| نوع پوکه | عمق |
| پوکه عدسی | برای شیب بندی و کف سازی زیر 5 سانتی متر |
| پوکه نخودی | برای شیب بندی و کف سازی تا 7 سانتی متر |
| پوکه بادامی | برای شیب بندی و کف سازی بالای 10 سانتی متر |
سخن آخر
پوکه ریزی به منظور کف سازی در صنعت ساختمان استفاده می شود. انواع مختلفی از پوکه های معدنی و صنعتی در اجرای پوکه ریزی استفاده می شود که هر یک تأثیرات خود را بر نحوه اجرای این عملیات می گذارند. در این مقاله به نحوه اجرای پوکه ریزی و نکات مهم در اجرای آن پرداخته شد.
منبع: ویکی ساختمان